top of page

In de afgelopen 4 jaar is het wantrouwen in de Nederlandse overheid, en de politici die deze leidt, sterk toegenomen. (1) Neem het (mis)management tijdens de coronacrisis, persoonlijke belangen van politici en machtsmisbruik als voorbeeld. (2) Dit verhoogt de vraag

naar veranderingen in het politiek.

In dit onderzoek wordt een focus gelegd op het onderzoeken van trends rondom de ontevredenheid van de Nederlanders over de overheid en wordt er gezocht naar mogelijke tactieken om dit terug te kunnen keren. Daarnaast zal er gekeken worden naar de mogelijk oorzaak-gevolg reactie van dit probleem. De uitkomsten van dit onderzoek zijn maatschappelijk relevant, doordat de resultaten kunnen leiden tot verder onderzoek naar mogelijke alternatieven voor de huidige overheidssamenstelling in de toekomst. 

Inleidend woord

Wat zijn de redenen waarom Nederlanders ontevreden zijn met de huidige beleidsvoering van de overheid en wat kan er gedaan worden om deze klachten af te weren? Dat is de vraag die gesteld wordt tijdens het onderzoek naar het Nederlands wantrouwen in het huidige politieke systeem.

Onderzoek:

Wantrouwen in

de Nederlandse Politiek.

het goedkeuren of afwijzen van wetsvoorstellen. (4)Deze wetten worden voorgesteld door een ministerraad, mogelijke partijleden in het tweede kamer welke aan de hand van onderzoek en communicatie met het rest van het partij de wet voorstel in beeld brengt. We verwachten van ons overheid dat ze onze stem goed zouden representeren in de besluitvorming. Alsnog merken we dat daar nog veel dingen in ontbreken. Gebeurtenissen zoals een recordaantal protesten (5) en de lage vertrouwenscijfer van de Nederlandse bevolking (6) laten zien dat deze taken nog lang niet goed worden uitgevoerd. 

Wat zijn de taken welke het Nederlandse overheid hoort te vervullen?

“De Rijksoverheid maakt beleid, vaardigt wetten uit en ziet toe op naleving. Daarnaast bereidt het Rijk plannen van de regering en het parlement voor. En voert het deze plannen uit”, (3). In Nederland zit het overheid vrij complex in elkaar, we hebben vaak te maken met duizenden ambtenaren welke als taak

Volgens Mark Bovens, een hoogleraar bestuurskunde, is een van de verklaringen voor deze trend de opkomst van de diplomademocratie in de Nederlandse politiek. Ruim 90% van de Kamerleden heeft een universitaire achtergrond. Dat terwijl 70% van de bewolking die zij moeten representeren middelbaar of laag opgeleid zijn. Dit gebrek aan representatie zorgt ervoor dat door vele burgers hun belangen als onder gerepresenteerd voelen. Dit gebrek aan representatie heeft andere gevolgen, zo komen de wensen van laagopgeleiden burgers minder snel op de politieke agenda en worden deze burgers sneller gedupeerd met wetten die de Kamer vaststelt. Een voorbeeld van de politiek die geen rekening houdt met de burgers zouden de gele-hesjesprotesten kunnen zijn in Frankrijk uit 2018. Waarbij het onder-gerepresenteerde platteland in opstand is gekomen tegen de verhoging van brandstofbelastingen. (8)

Welke trends leiden voor een groeiend

wantrouwen?

De coronacrisis heeft voor veel burgers een slechte indruk van de Nederlandse overheid achtergelaten. Velen verloren het vertrouwen in de overheid door het mismanagement tijdens de pandemie en de nakomende economische crisis (7). Deze gebeurtenissen vertonen het wantrouwen in de huidige politiek. Volgens de cijfers van het kieskompas is ruim een derde van de Nederlandse bevolking wantrouwig tegenover de politiek. De provincies Zeeland en Limburg steken daar nog hoger bovenuit met 51% en 45% van burgers die sterk wantrouwen in het politiek hebben.  

Het al eerdergenoemde protest van de gele hesjes en de acties van de Franse overheid hebben kunnen bewijzen dat deze tactiek werk.
Door een gesloten burgerpanel te organiseren met als doel beluisteren van de burgerlijke belangen heeft de Franse regering samen met de burgers tot een alternatief wedsvoorstel weten te komen (9). Deze oplossing is ook in 2019 ingezet in de Duitstalige regio van Oost-België waar er sprake is van de allereerste parlementaire burgerraad. (10) Het doel van de raad is samenkomen van de inwoners voor het leiden van discussie over de mogelijke wetsvoorstellen. De meningen en ervaringen worden gedeeld en uitgehoor door zowel de raad als de beleidmakers om zo samen de gemeenschappelijke belangen te kunnen waarborgen.

Hoe zou de

overheid 

problemen aan kunnen kaarten

in de toekomst?

Volgens schrijver en cultuurhistoricus David Van Reybrouck is een van de oplossingen om de welvarende, Westerse democratie te verbeteren door te luisteren naar het volk wanneer protesten en agressie ontstaat, door in gesprek te komen met de burgers.

  1.  Center for the governance of change. (2021). European Tech Insights 2021, part 2. pagina 10. Opgehaald van ie.edu: https://docs.ie.edu/cgc/IE-CGC-European-Tech-Insights-2021-%28Part-II%29.pdf 

  2. Berg, J. v. (2020, april 29). Sociologen: Coronacrisis vergroot ongelijkheden in de samenleving. Opgehaald van https://www.socialevraagstukken.nl/: https://www.socialevraagstukken.nl/sociologenpanel/de-coronacrisis/ 

  3. Rijksoverheid. (2023, maart). Hoe komt een wet tot stand? Opgehaald van rijksoverhied.nl: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/wetgeving/hoe-komt-een-wet-tot-stand

  4. Rijksoverheid. (2023, maart). Welke taken heeft de Tweede Kamer? Opgehaald van rijksoverhied.nl: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/parlement/vraag-en-antwoord/welke-taken-heeft-de-tweede-kamer

  5. ols, G. (2021, februari 27). Van klimaatmars tot coronaprotest: Nederlanders gaan steeds vaker de straat op. Opgehaald van trouw.nl: https://www.trouw.nl/binnenland/van-klimaatmars-tot-coronaprotest-nederlanders-gaan-steeds-vaker-de-straat-op~b397c93b

  6. NOS. (2022, 09 20). Prinsjesdag 2022, Enquête: vertrouwen in de politiek is enorm laag. Opgehaald van nos.nl: https://nos.nl/collectie/13915/artikel/2445243-enquete-vertrouwen-in-de-politiek-is-enorm-laag

  7. NOS.(2023, februari 17). ‘Wantrouwen in politiek grootst in Zeeland en Limburg’. Opgehaald van nos.nl: https://nos.nl/collectie/13923/artikel/2464118-wantrouwen-in-politiek-grootst-in-zeeland-en-limburg

  8. Kieskompas/Regionale Omroepen. (2023, februari 17). ‘Wantrouwen in politiek grootst in Zeeland en Limburg’. Opgehaald van nos.nl: https://download.omroep.nl/nos/docs/170223_PS_onderzoek.xlsx

  9. Ron van Wonderen. (2021). “Democratisch bewustzijn in Nederland. Over de ontvankelijkheid voor liberaal en anti democratische gedachtegoed en de waarheid daartegen” Opgehaald van Verwey-Jonker Instituut.

  10.  VPRO. (2021, maart 14). De weerbare democratie.

  11. Parlament derDeutschsprachigen Gemeinschaft Belgies & Buregrdialog in Osbelgien. (2023, maart). Permanente Burgerdialoog in Oost-Belgie. Opgehaald van buergerdialog.be: https://www.buergerdialog.be/fileadmin/user_upload/Presseinfo-allg_V20200107_NL.pdf

Bronvermelding

Het mismanagement van de overheidstaken en gebrek aan representatie voor de gemiddelde de burger in het Nederlandse overheid veroorzaken wantrouwen onder Nederlanders. Om van dit trend af te gaan is verandering nodig op een parlementair niveau welke zowel de regering op hun fouten kan aanspreken als de belangen van de burgers kan waarborgen. Het verouderde systeem in welke het Nederlandse overheid werkt biedt op dit moment geen oplossingen voor die probleem. Toch kunnen we zien dat het invoeren van aanpassingen op het parlementaire niveau mogelijk ten voorbeeld van de andere Europese landen. Al met al is het dus mogelijk voor een westerse democratie om nog van koers te veranderen en een alternatief voor het huidige politieke klimaat te kunnen bieden.

Conclusie

Wat zijn de redenen waarom Nederlanders ontevreden zijn met de huidige beleidsvoering van de overheid en wat kan er gedaan worden om deze klachten af te weren? Is de vraag welke gesteld word tijdens het onderzoek naar het Nedelands wantrouwen in het huidige Politieke syteem

Onderzoek:

Wantrouwen in

het Nederlands Politiek.

Deze wetten worden voorgesteld door een ministerraad, mogelijke partijleden in de Tweede Kamer die aan de hand van onderzoek en communicatie met de rest van de partij het wetsvoorstel in beeld brengt. We verwachten van ons overheid dat ze onze stem goed zouden representeren in de besluitvorming. Alsnog merken we dat daar nog veel dingen in ontbreken. Gebeurtenissen zoals een recordaantal protesten (5) en de lage vertrouwenscijfer van de Nederlandse bevolking (6) laten zien dat deze taken nog lang niet goed worden uitgevoerd. 

Wat zijn de taken die de Nederlandse overheid hoort te vervullen?

“De Rijksoverheid maakt beleid, vaardigt wetten uit en ziet toe op naleving. Daarnaast bereidt het Rijk plannen van de regering en het parlement voor. En voert het deze plannen uit”, (3). In In Nederland zit de overheid vrij complex in elkaar, we hebben vaak te maken met duizenden ambtenaren die als taak hebben om wetsvoorstellen goed te keuren of af te wijzen. (4)


Door gesloten burgerpanel te organiseren met als doel beluisteren van de burgerlijke belangen heeft de Franse regering samen met de bruggers tot een alternatieve wedsvoorstel weten te komen (9). Deze oplossing is ook in 2019 ingezet in het regio Duitstalige Oost-België waar er sprake is van de allereerste parlementaire burgerraad. (10) Het doel van de raad is samenkomen van de inwoners voor het leiden van discussie over de mogelijke wetsvoorstellen. De meningen en ervaringen worden gedeeld en uitgehoor door zowel de raad als de beleidmakers om zo samen de gemeenschappelijke belangen te kunnen waarborgen.

Hoe zou het  overheid problemen aan kunnen kaderen in het toekomst?

Volgens schrijver en cultuurhistoricus David Van Reybrouck is een van de oplossingen om de welvarende westerse democratie te verbeteren het luisteren naar de volk wanneer protesten en agressie ontstaat door in gesprek te komen m et de burgers. De al eerdergenoemde protest van de gele hesjes en de acties van de Franse overheid hebben kunnen bewijzen dat deze tactiek werk.

Het mismanagement van de overheidstaken en gebrek aan representatie voor de gemiddelde de burger in het Nederlandse overheid veroorzaken wantrouwen onder Nederlanders. Om van dit trend af te gaan is verandering nodig op een parlementair niveau welke zowel de regering op hun fouten kan aanspreken als de belangen van de burgers kan waarborgen. Het verouderde systeem in welke het Nederlandse overheid werkt biedt op dit moment geen oplossingen voor die probleem. Toch kunnen we zien dat het invoeren van aanpassingen op het parlementaire niveau mogelijk ten voorbeeld van de andere Europese landen. Al met al is het dus mogelijk voor een westerse democratie om nog van koers te veranderen en een alternatief voor het huidige politieke klimaat te kunnen bieden.

Conclusie

  1.  Center for the governance of change. (2021). European Tech Insights 2021, part 2. pagina 10. Opgehaald van ie.edu: https://docs.ie.edu/cgc/IE-CGC-European-Tech-Insights-2021-%28Part-II%29.pdf 

  2. Berg, J. v. (2020, april 29). Sociologen: Coronacrisis vergroot ongelijkheden in de samenleving. Opgehaald van https://www.socialevraagstukken.nl/: https://www.socialevraagstukken.nl/sociologenpanel/de-coronacrisis/ 

  3. Rijksoverheid. (2023, maart). Hoe komt een wet tot stand? Opgehaald van rijksoverhied.nl: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/wetgeving/hoe-komt-een-wet-tot-stand

  4. Rijksoverheid. (2023, maart). Welke taken heeft de Tweede Kamer? Opgehaald van rijksoverhied.nl: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/parlement/vraag-en-antwoord/welke-taken-heeft-de-tweede-kamer

  5. ols, G. (2021, februari 27). Van klimaatmars tot coronaprotest: Nederlanders gaan steeds vaker de straat op. Opgehaald van trouw.nl: https://www.trouw.nl/binnenland/van-klimaatmars-tot-coronaprotest-nederlanders-gaan-steeds-vaker-de-straat-op~b397c93b

  6. NOS. (2022, 09 20). Prinsjesdag 2022, Enquête: vertrouwen in de politiek is enorm laag. Opgehaald van nos.nl: https://nos.nl/collectie/13915/artikel/2445243-enquete-vertrouwen-in-de-politiek-is-enorm-laag

  7. NOS.(2023, februari 17). ‘Wantrouwen in politiek grootst in Zeeland en Limburg’. Opgehaald van nos.nl: https://nos.nl/collectie/13923/artikel/2464118-wantrouwen-in-politiek-grootst-in-zeeland-en-limburg

  8. Kieskompas/Regionale Omroepen. (2023, februari 17). ‘Wantrouwen in politiek grootst in Zeeland en Limburg’. Opgehaald van nos.nl: https://download.omroep.nl/nos/docs/170223_PS_onderzoek.xlsx

  9. Ron van Wonderen. (2021). “Democratisch bewustzijn in Nederland. Over de ontvankelijkheid voor liberaal en anti democratische gedachtegoed en de waarheid daartegen” Opgehaald van Verwey-Jonker Instituut.

  10.  VPRO. (2021, maart 14). De weerbare democratie.

  11. Parlament derDeutschsprachigen Gemeinschaft Belgies & Buregrdialog in Osbelgien. (2023, maart). Permanente Burgerdialoog in Oost-Belgie. Opgehaald van buergerdialog.be: https://www.buergerdialog.be/fileadmin/user_upload/Presseinfo-allg_V20200107_NL.pdf

Bronvermelding

Wat zijn de redenen waarom Nederlanders ontevreden zijn met de huidige beleidsvoering van de overheid en wat kan er gedaan worden om deze klachten af te weren? Dat is de vraag die gesteld wordt tijdens het onderzoek naar het Nederlands wantrouwen in het huidige politieke systeem.

Onderzoek:

Wantrouwen in

de Nederlandse Politiek.

bottom of page